Kantelen

Kantelen in bed – Hoe doe ik het juist?

Afhankelijk van de mogelijkheden en de mate van activiteit van de zorgvrager zal er veel of weinig ondersteuning nodig zijn. De mogelijkheden van de zorgvrager zijn onder te verdelen in mobiliteitsklassen.

Kantelen van de zorgvrager komt voor tijdens persoonlijke verzorging of bij wisselligging om een andere positie in bed te krijgen.
Als een verplaatsing gewenst is waarbij kantelen en zijwaarts verplaatsen beide nodig zijn, dient een hulpmiddel gebruikt te worden (glijzeil).

Gebruik de Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting om te bepalen of de regels overschreden worden.

Voorbereiden

  • Kies voor de gewenste methode: naar u toe kantelen, van u af kantelen of kantelen met een (steek)laken.
  • Maak ruimte aan de kant van het bed waar de handeling uitgevoerd wordt.
  • Zet het bedhek aan de andere kant omhoog als de zorgvrager van u afkantelt.
  • Bij het kantelen met een (steek-)laken moet dat laken bij het opmaken van het bed op de juiste hoogte aangebracht te worden.
  • Zorg dat de zorgvrager (bijna) plat ligt.
  • Leg het kussen al in de goede positie.

Uitvoeren

  • Over het algemeen is kantelen met de korte hefboom de gemakkelijkste kantelmethode voor de zorgverlener. Als dat niet kan (door pijn of beperkte mogelijkheden van de zorgvrager) kan kantelen met een steeklaken een goede methode zijn.

Naar u toe kantelen met korte hefboom

  • Vertel de zorgvrager wat er gaat gebeuren en hoe hij mee kan helpen.
  • Vraag of help de zorgvrager de knie te buigen die het meest ver van u af is en de voet in de knieholte van het liggende been te zetten.
  • Vraag of help de zorgvrager de armen op de borst of buik te leggen.
  • Plaats uw ene hand om de verste schouder, de ander om de gebogen knie van de zorgvrager.
  • Sta stabiel in een (spreid)schrede stand, met het gewicht op het voorste been.
  • Kantel de zorgvrager door uw gewicht naar het achterste been te brengen.
  • Zorg dat uw handen zó staan, dat u op iedere gewenst moment een duwbeweging kunt maken om de kantelbeweging te stoppen.
  • Stap meteen na de kanteling weer terug naar de rand van het bed.

Van u af kantelen met korte hefboom

  • Vertel de zorgvrager wat er gaat gebeuren en hoe hij mee kan helpen.
  • Vraag of help de zorgvrager de knie te buigen die het dichtst bij u is en de voet in de knieholte van het liggende been te plaatsen.
  • Vraag of help de zorgvrager de armen op de borst of buik te leggen.
  • Plaats uw ene hand om de schouder die het dichtst bij u is, de andere om de gebogen knie van de zorgvrager.
  • Sta stabiel in een (spreid)schrede stand, met uw gewicht op uw achterste been.
  • Kantel de zorgvrager door uw gewicht naar het voorste been te brengen.

Kantelen

Stap 1: Zet het bed op een goede hoogte: dat is iets lager dan werkhoogte, omdat u anders straks onvoldoende uw lichaamsgewicht kunt gebruiken. Leg uit wat u gaat doen en vraag de zorgvrager zoveel mogelijk zelf te doen. Zet het bedhek omhoog aan de zijde waar u niet werkt. De zorgvrager ligt op het glijzeil, met eventueel daarboven nog een steeklaken dat los ligt (niet ingestopt). Vraag de zorgvrager de benen te kruisen.

Stap 2: Pak met uw volle handen het bovenste deel van het glijzeil of het steeklaken en ga in schredestand staan. Vraag de zorgvrager vast te kijken naar de zijde waarheen verplaatst zal worden en vraag eventueel of hij vast het bedhek pakt. Hang nu voorzichtig naar achteren. Trek niet vanuit uw armen, maar laat uw gewicht het werk doen. De zorgvrager glijdt nu een beetje naar u toe.

Stap 3: Beweeg nu vervolgens in een vloeiende beweging vanuit uw benen omhoog en weer naar de zorgvrager toe. De zorgvrager zal nu ‘om zijn as’ gaan draaien en kantelt van u af. De zorgvrager ligt nu goed in het midden van het bed op zijn zij.

Kantelen met steeklaken

  • Vertel de zorgvrager wat er gaat gebeuren en hoe hij mee kan helpen.
  • Vraag of help de zorgvrager het been dat het verst van u af is over het andere been te leggen.
  • Vraag of help de zorgvrager de armen op de borst of buik te leggen.
  • Pak het laken met de ene hand dicht bij de verste schouder, met de andere hand dicht bij de heup van de zorgvrager vast.
  • Sta stabiel in een (spreid)schrede stand, met uw gewicht op het voorste been.
  • Kantel de zorgvrager door uw gewicht naar het achterste been te brengen.
  • Zorg dat uw handen zó staan, dat u op iedere gewenst moment een duwbeweging kunt maken om de kantelbeweging te stoppen.
  • Stap meteen na de kanteling weer terug naar de rand van het bed.

Afronden

  • Help de zorgvrager, indien nodig, om in een comfortabele positie te gaan liggen (kussens, hoofd, armen en benen in stabiele houding).
  • Evalueer de handeling.
  • Als de situatie zodanig verandert dat de praktijkregels overschreden (dreigen te ) worden, kies dan opnieuw voor de meest geschikte methode en hulpmiddelen en bekijk de nodige aanpassingen in de werkomgeving.

Foto’s Kantelen

  • Pak met je volle handen het bovenste deel van het glijzeil of het steeklaken en ga in schredestand staan. (bron: LOCOmotion)
  • Pak met je volle handen het bovenste deel van het glijzeil of het steeklaken en ga in schredestand staan

    Vraag de zorgvrager vast te kijken naar de zijde waarheen verplaatst zal worden en vraag eventueel of hij vast het bedhek pakt.

    Hang nu naar voorzichtig naar achteren en verplaats daarmee je gewicht naar achteren.

    Trek niet vanuit je armen, maar laat je gewicht het werk doen. De zorgvrager glijdt nu een beetje naar je toe. (bron: LOCOmotion)
  • Beweeg nu vervolgens in een vloeiende beweging vanuit je benen omhoog en weer naar de zorgvrager toe.

    De zorgvrager zal nu ‘om zijn as’ gaan draaien en kantelt van je af.

    De zorgvrager ligt nu goed in het midden van het bed op zijn zij. (bron: LOCOmotion)
  • Haal de kracht niet uit je armen, maar uit de verplaatsing van je lichaamsgewicht (bron: TNO Kwaliteit van Leven)
  • Plaats je handen zo dat je desgewenst ook kunt duwen en kom snel weer terug naar het bed (bron: TNO Kwaliteit van Leven)
  • Ook al beweeg je goed mee met je lichaam, je eindigt vaak toch wat voorovergebogen (bron: TNO Kwaliteit van Leven)
  • Als iemand veel pijn heeft kun je op deze manier toch met een goede techniek kantelen (bron: TNO Kwaliteit van Leven)